Dicht op de huid

Vlak voor de winter begon, werden ontwerper Erik Peters en schrijver Lin An Phoa gevraagd om de Wintertrui te ontwerpen voor onze programmalijn Spatial Publishing, waar de traditionele invulling van ‘een podium’ wordt losgelaten en nieuwe vormen van tekstdelen worden onderzocht.
De limited edition trui is in de webshop, in kledingkasten en aan allerlei lichamen te vinden. In onderstaande tekst keert Lin An de trui binnenstebuiten, om een inkijkje te geven in de denkprocessen waaruit het werk is gesponnen.
Ook voor dit festival zetten we deze programmalijn voort, op het Wintertuinfestival 2023 verschijnt de door maker Nicole Kaandorp en ontwerper Helena Hesselink ontworpen Wintertote. Na afloop van het festival zullen ook zij een inkijkje geven in het maakproces. 

Dicht op de huid | Lin An Phoa

Een tekst schrijven die mensen op hun lijf zullen dragen, is nogal een verantwoordelijkheid. Anders dan een tekst waar mijn naam boven staat of die ik zelf voordraag op een podium, zal de tekst zich nu niet direct tot mij verhouden, maar tot degene die deze trui draagt. De trui zal een dialoog aangaan tussen drager en toeschouwer, mensen die ik misschien niet ken en nooit zal ontmoeten. Tot welk gesprek wil ik hen uitnodigen?
Iemand met een ander lichaam, een ander verhaal dan het mijne, zal mijn woorden vasthouden, ze aantrekken in de ochtend en door de wereld dragen. De tekst op het kledingstuk gaat onvermijdelijk een relatie aan met dat lichaam: de woorden zullen bewegen als de truidrager beweegt. Zo kan het verhaal veranderen, vervormen of verdwijnen, afhankelijk van de houding die de truidrager aanneemt en hoe de omgeving daarop reageert. Wat doet dat met een tekst? Wat doet dat met het lichaam? Hoe kan ik daarmee spelen?
De veranderlijkheid en beweeglijkheid van het medium werden ons uitgangspunt: we wilden de trui een verhaal laten vertellen dat meerdere interpretaties heeft, dat erom vraagt van meerdere kanten bekeken te worden, zoals wij mensen fluïde en complexe wezens zijn, die steeds nieuwe vormen aannemen.
Vanaf dat punt heb ik mijn lichaam geplooid, opgevouwen, uitgestrekt, omgedraaid en geprobeerd glad te strijken om erachter te komen (1) welke verhalen zij vertelt en (2) hoe die vervormd raken door (3) zelf te bewegen en (4) de ander te laten bewegen.
Uiteindelijk was het de vouw- en ontvouwbeweging van de arm die me bracht op het deel van de tekst: als een verhaal dat zich ontvouwt. Als de arm opent, wordt een deel van de tekst zichtbaar. Je hebt als drager zelf de controle over de beweging van dat verhaal, of je het laat zien, en hoe vaak je het opnieuw vertelt, op misschien net een andere manier.
Op de rug staat het andere deel van de zin: ontgroeien we onszelf. Beide werkwoorden beginnen met het prefix ont-, dat zowel negatie kan toevoegen (ontbossing, ontvetten, ontkennen) als het begin van iets kan markeren (ontstaan, ontbijt). In ontvouwen en ontgroeien zit dit volgens mij allebei: een afscheid van een vorige ik en een begin van een nieuwe versie van jezelf.
Om het hele verhaal mee te krijgen, zal de truidrager of de toeschouwer moeten bewegen. Als de toeschouwer eerst de rug ziet, verandert de boodschap naar een vraag: ontgroeien we onszelf, als een verhaal dat zich ontvouwt? Door de zin zo op te bouwen dat die van betekenis verandert, wil ik (1) bevragen hoe zeker we zijn van onze beweringen en (2) benadrukken hoezeer mensen ons en onze verhalen bekijken vanuit hun eigen standpunt.
Het ontwerp dat Erik bij deze vragen en deze tekst heeft gemaakt, bevat afbeeldingen van radiolaria: eencellige stralendiertjes, die alleen kunnen bestaan door met de bewegingen van de oceaan te bewegen in symbiose met de organismen om hen heen. Net als wij: door zelf te bewegen en ons tot de omgeving te verhouden, kunnen we voortbestaan en komen we steeds bij nieuwe lagen en nieuwe versies van ons verhaal en van onszelf.
Een trui als podium, was de opdracht. Het werd een trui als uitnodiging om naar de verhalen van onze lichamen te luisteren, in beweging te komen, onszelf en elkaar toe te staan om onaf te zijn en nieuwsgierig te zijn naar het volgende dat zich zal aandienen in het ontvouwen. Maar het werd ook gewoon een zachte, warme trui om je in op te vouwen in de winter, onder een deken, op de bank, want laten we eerlijk zijn: ook dat is deel van ons verhaal.

—

Speciaal voor het Wintertuinfestival vroegen we maker Nicole Kaandorp en ontwerper Helena Hesselink om hun eigen onderzoek te doen naar niet-traditionele vormen van publiceren. We gaven hen een tas om als podium en canvas te gebruiken. Wat gebeurt er met (de betekenis van) een werk wanneer iemand dit oppakt, draagt, vult, neerzet, leeghaalt en weer opvouwt? Hun Wintertote verschijnt als limited edition en zal tijdens het festival te koop zijn in de hal van Doornroosje. Nicole en Helena maakten daarnaast een korte performance waarin ze hun onderzoek op artistieke wijze presenteren.