Een bewolkte hemel

Negen mensen die Nederlands leren, kwamen negen weken lang samen in de Schrijfwerkplaats bij Rozet en azc Elderhoeve te Arnhem. Diana Mattheij, Konstantinos Razos, Masoma Sultani, Piter Arrian, Svitlana Barantsova, Xiaoru, Jean Michel Kola, Shewit Fshatsien en Zakia Issa schreven en herschreven hun verhalen, gedichten en columns onder begeleiding van schrijvers Maaike Rijntjes en Sanne Aletta van Otten.
De beste teksten uit deze editie van Wintertuins Schrijfwerkplaats zijn samengebracht in de bundel Een bewolkte hemel. Persoonlijke geschiedenissen en verzonnen werelden: de schrijvers laten je in deze uitgave plekken zien die belangrijk voor hen zijn. Ze heten je daar welkom. Hieronder een voorproefje uit de bundel, de aangrijpende tekst ‘Het licht van Oekraïne’ van Svitlana Barantsova.
Op woensdag 25 september 2024, van 19:30 tot 21:30, presenteren de schrijvers de bundel bij Rozet in Arnhem. Let op! Aanmelden voor de presentatie is verplicht en kan via een mail naar denise@wintertuin.nl. Zie hieronder voor meer informatie. 

Illustratie door Leyla Ali

Het licht van Oekraïne | Svitlana Barantsova

Ik ben geboren en opgegroeid in Oekraïne, een mooi land met een geschiedenis vol ellende en mensenleed. Mijn grootouders hebben verschrikkelijke gebeurtenissen meegemaakt, zoals de revolutie in 1917, de genocide van het Oekraïense volk, de Holodomor (de hongerdood) in 1932-1933 en de Tweede Wereldoorlog. Onder het bewind van Stalin zijn meer dan 3,5 miljoen onschuldige mensen omgekomen tijdens de Holodomor, bedoeld om de onafhankelijkheidsbeweging in Oekraïne te onderdrukken.

Mijn grootouders waren door de verschrikkingen van de oorlog erg getraumatiseerd. Mijn opa’s dienden in het leger in 1941 en zijn na 1945 teruggekeerd. Oekraïne heeft na Belarus en Polen het meest aan de Tweede Wereldoorlog geleden. De verloren levens, verwoeste steden, dorpen en fabrieken hebben diepe sporen nagelaten. De terreur van zowel Hitler als Stalin heeft ons volk zwaar getroffen.

Mijn opa’s waren zeer beschadigd door de oorlog en spraken nooit over hun ervaringen. Ik herinner me nog hoe opa Ivan op Bevrijdingsdag elk jaar in stilte huilde ter herinnering aan zijn medesoldaten die nooit terugkeerden. Voor hen was de militaire parade ondraaglijk en onmenselijk.

De onderdrukking, angst, hongerdood, oorlog en de deportaties hebben mijn familie diep gevormd. We mochten onze taal niet spreken, maar droomden toch van onafhankelijkheid, die in 1991 werkelijkheid werd. Helaas hebben mijn grootouders dit niet meegemaakt, maar mijn ouders en ik gelukkig wel, maar onze vreugde duurde niet lang.

Op 24 februari 2022 om vijf uur ’s ochtends werden wij wakker gebeld door onze vriend: ‘Opstaan! Oekraïne wordt gebombardeerd vanuit verschillende richtingen, de oorlog is begonnen.’ Ik was zeer erg geschrokken en ik werd sprakeloos. Door angst werd ik verlamd en bevroren, alle lichaamsdelen deden pijn. De angst was niet voor ons, maar voor onze dierbaren en familie in Oekraïne. Mijn man en ik vlogen naar onze telefoontoestellen om onze moeders te bellen. De internetverbinding was op dat moment slecht. Zouden jullie je kunnen voorstellen dat miljoenen Oekraïners op hetzelfde moment begonnen contact te zoeken met hun familie en vrienden? Ik werd een beetje gerustgesteld door het horen van de stem van mijn moeder aan de telefoon. Mama zei dat zij gevoeld had dat de oorlog zou uitbreken. ‘Datzelfde heb ik in 1941 gevoeld, toen de Tweede Wereldoorlog in Oekraïne begon. Deze oorlog gaat lang duren. Oekraïners zullen vechten voor hun levens en vreugde,’ zei ze.

Oekraïne wordt dagelijks bestookt met raketten die bewust op burgers worden afgevuurd. Mijn moeder en schoonmoeder, beiden 87 jaar oud, willen in hun land blijven en het Oekraïense volk steunen. Ze tonen ongelooflijke kracht en weerbaarheid te midden van deze chaos.

De bombardementen treffen onze moeders hard. Ze moeten vaak schuilen en zijn gedwongen om altijd gekleed te slapen vanwege de voortdurende dreiging. Ze verlangen naar een nacht van rust om eindelijk in hun eigen pyjama en in hun eigen bed te kunnen slapen.

Als gevolg van de aanhoudende Russische bombardementen op de energie-infrastructuur van het land hebben Oekraïners te maken met regelmatige stroomonderbrekingen. Onze moeders, als iedere Oekraïner die in continu gevaar blijft, zitten achttien uur per dag zonder stroom. Ze worden geconfronteerd met de kou en het donker, met geen idee wanneer de ellende zal stoppen. Hun mentale en fysieke gezondheid wordt hierdoor verslechterd. Russen denken dat mensen moe zouden worden van het leven in de duisternis, kou en zonder enkel perspectief, maar ze kennen ons nog steeds niet. De duisternis, kou en honger zijn beter dan de bezetting van de Russen. Het licht in de Oekraïense ziel helpt om de duisternis te doorstaan.

Op 23 mei 2024 bombardeerde Rusland een grote drukkerij, Factor-Druk, in Charkiv. De drukkerij werd vol geraakt door drie kruisrakketen. Minstens zeven mensen kwamen om en tientallen anderen raakten gewond in de drukkerij. De mensen waren gewoon op hun werk. Meer dan vijftigduizend boeken zijn verbrand. Dit is overduidelijk terrorisme.

Vele uitgeverijen hebben hun boeken in deze drukkerij laten afdrukken. Ongeveer de helft van alle Oekraïense school- en studieboeken werden daar gemaakt. De doelstelling was de vernietiging van Oekraïense boeken, zodat scholieren niet zouden kunnen studeren en burgers de boeken niet zouden kunnen lezen. Door te lezen leer je over de consequenties van gemaakte keuzes en ontwikkel je empathisch vermogen. Daardoor kun je je beter inleveren in anderen. Je krijgt inzichten over de maatschappij waarin je leeft, kennis over het verleden en over gebeurtenissen in landen ver weg. Door te lezen train je je fantasie en je verbeelding. Kortom, je wordt individu, mens. Je krijgt karakter, identiteit, wordt mentaal sterk en kan een leider zijn. Jarenlang waren Oekraïense boeken verboden en tegenwoordig gebruiken ze bommen en raketten om Oekraïense boeken te vernielen.

De Russen zijn ervan overtuigd dat we geen recht hebben op eigen cultuur en eigen taal. Onze taal is echter ons wapen. Taal is essentieel voor onze identiteit. Zonder eigen taal bestaat geen staat en geen natie.

Oekraïners strijden voor hun recht om te bestaan en voor hun leven. Ze vechten om modern, levendig en kleurrijk te zijn.

Help Oekraïners om hun dromen te laten uitkomen en de vrijheid te verdedigen. De basis van vrijheid is de kracht om te kiezen. De Russen willen de mogelijkheid ontnemen om onze eigen keuzes te maken. Je waardeert de vrijheid die je hebt, de mogelijkheid om je eigen keuzes te kunnen maken. Ben je klaar om haar te verdedigen als iemand besluit haar met geweld van je af te nemen?

Laat de duisternis zich niet verder verspreiden.

—

Bundelpresentatie Schrijfwerkplaats Arnhem
Woensdag 25 september 2024
Deur open: 19:00 uur
Start: 19:30 uur, einde: 21:30 uur
Toegang: gratis (Let op! aanmelden via denise@wintertuin.nl)
Kosten bundel: 7,50 euro (verkrijgbaar tijdens presentatie of op wintertuin.nl na 25-9)
Locatie: Rozet (Kortestraat 16, 6811 EP Arnhem)

De Schrijfwerkplaats is een project van literatuurorganisatie Wintertuin, aangesloten bij De Nieuwe Oost. Het project wordt uitgevoerd i.s.m. Rozet en mede mogelijk gemaakt dankzij bijdragen van het VSBfonds en het Cultuurfonds.