Een kunstwerk dat ons begrijpt

Hieronder lees je hoe Joost Oomen op 16 november 2015 Paul Klee’s schilderij One Who Understands recenseerde voor Wintertuins blogrubriek de Allesrecensie. De Allesrecensie was te lezen op Wintertuins Tumblr, actief van 2015-2018 en opgestart door Laurens van de Linde en Myrna Eppings. De naam Allesrecensie zegt het al, voor deze rubriek recenseerden wij wat we maar wilden: ons blog, onze regels! Het hier door Joost gerecenseerde schilderij prijkt toevalligerwijs binnenkort op zijn nieuwe roman Het paradijs van slapen. Ter gelegenheid daarvan en als knipoog naar onze uit-/afzwaaiende hoofdredacteur, hebben wij toestemming van Joost om deze heerlijke Allesrecensie opnieuw te publiceren en zo de blog-/Notulencirkel rond te maken.

Allesrecensie van One Who Understands | Joost Oomen (16 nov 2015)

Onlangs was ik in het Metropolitan Museum in New York. Je loopt een eind door zo’n museum en je ziet veel kunst. Oude kunst uit Egypte waarvan je je afvraagt hoe het in Amerika verzeild is geraakt. Honderden Picasso’s die wild met hun spierballen aan de muur rollen. Monets en Manets en Millets die je doen twijfelen aan het verschil tussen kunst en kitsch. Je loopt er langs en hoe meer werken je ziet, hoe minder het je doet. Je raakt bedolven onder een lawine van miljoenen.

Hoe bijzonder is het dan als je langs een schilderij loopt dat daar doorheen prikt. Als een gasbrander die zich door een klomp sneeuw brandt. Precies dat gebeurde toen ik langs het schilderij One Who Understands van Paul Klee liep. Het schilderij toont ons het gezicht van een man gemaakt van breukvlakken. Staand voor een roerige geelwitte achtergrond. Klee schilderde dit gezicht in 1934. De nazi’s waren aan de macht en hadden de Bauhaus-school waar Klee lesgaf net als entartete aangemerkt. Vervolging en vernedering stonden bij Paul Klee voor de deur. Dat hij het voor elkaar kreeg om juist in deze gevaarlijke tijden een gezichtsuitdrukking te schilderen die zo geruststelt, zo menselijk is, daar neem ik mijn hoed voor af. Zeker, je kunt proberen kunst te begrijpen. Maar uiteindelijk is het enige wat we willen, een kunstwerk dat ons begrijpt.

—

Het paradijs van slapen is een roman over de liefde en de dood. Over Friesland, Terschelling, kunst en euthanasie. Een boek over de in sterk vergrijzend Nederland steeds actuelere vraag wanneer iemand dood mag en welke rol schoonheid daarin speelt.

De roman verschijnt op dinsdag 3 december 2024 en is onder andere verkrijgbaar via Querido en (online) bij je lokale boekhandel.