Literaire notulen Club Debuut

Tijdens het Wintertuinfestival vragen we iedere avond een schrijver om literaire notulen te maken

Het Nederlands Letterenfonds reikt jaarlijks een beurs uit aan acht veelbelovende debutanten en organiseert samen met De Nieuwe Oost | Wintertuin rondom een deel van hen deze landelijk rondtrekkende leesclub. Dinsdagavond 20 november stond Radna Fabias met haar sterke poëziedebuut Habitus centraal. De leesclub werd geleid door schrijver Alma Mathijsen, die met Radna en de bezoekers in gesprek ging over deze bijzondere bundel, die werd bekroond met de C.Buddingh’ prijs 2018. Schrijver Yentl van Stokkum was de secretaris van dienst.

Literaire notulen Club Debuut a.d.h.v. Habitus, Radna Fabias

Debutant: Radna Fabias
Gerenommeerd schrijver: Alma Mathijsen
Secretaris: Yentl van Stokkum

de debutant zegt hallo en
leest voor over een bruid die dingen van te voren weet
we horen niet wie de politie heeft gebeld
wel wie de debutant is en wat zij open heeft gebroken
dat wordt ons verteld door een gerenommeerd schrijver
we worden gevraagd naar voren te komen
er wordt gewezen op stoelen
die leeg zijn gebleven
door de gerenommeerd schrijver
er wordt gevraagd zonder schroom te zijn

de debutant wordt gevraagd pagina 33
open te slaan
waant zich in een kerk
we wanen ons in een kerk wanneer
we onze zwarte boeken open slaan
God zegen
de debutant vindt interpretaties belangrijk
en er wordt geïnterpreteerd
dat haar gedicht over angst gaat
de debutant is teruggegaan naar geboortegrond
verzamelde daar imperatief
en bijgeloof
verzamelde tevens manipulatief
goed bedoeld advies

de debutant is bang een kind te baren

probeert vast te houden aan de eigen stem
van de debutant
heeft als migrant te maken met alles wat zij moet
er zijn heldere instructies om te assimileren
de debutant migrant moet meer weten dan de mensen
die in Nederland geboren zijn

er is een formulier dat aantoonbaar geleverde inspanning heet

het is een moeilijk formulier
om in aanmerking te komen
voor ambtelijk mededogen

de debutant was 17
toen zij naar Nederland kwam
ontdekte wat zij meenam

geslacht
gender
privilege
verwachting

de debutant schrijft gedichten die setting zijn

als een toneelstuk

en of het over uitsluiting gaat
en waar je uitsluiting ziet
en wat de waarde is van een gedicht
tegenover uitsluiting

we krijgen overgrootmoederlijk advies
uit de bundel die uit hitjes bestaat
vragen ons af hoe een zin ontstaat en
de debutant zegt dat leed overdraagbaar is
het verspringt ook als generaties zich verzetten

de debutant werkt graag aan de hand van
beelden en archieven
vervlecht verdriet met grote informatie
dichtheid

wacht tot het de lezer aanvliegt

tot het schuurt
opdat de lezer geen wijn meer kan drinken
tijdens het lezen

er mag gelachen worden
ook puur verdriet heeft opluchting nodig
en we vinden opluchting in een overreden hond

een hond die herhaaldelijk
overreden wordt

de debutant lacht
de bundel is zwart
je kijkt door zwarte gaten
ziet zwart
er zijn zwarte pagina’s
de inhoud is
donker

we lachen zoals we op een begrafenis lachen

omdat er iets grappig is

omdat dat niet mag
omdat de debutant geïnteresseerd is
in het moment waarop emoties gelijktijdig bestaan

de debutant zegt dat dit het mooiste kan in poëzie
vindt het fijn om te zeggen dat zij het ook niet weet
en de gerenommeerd schrijver wil weten wat
de debutant gelezen heeft
ze las een bloemlezing
onder andere
en gelooft niet dat ze autonoom bestaat
de debutant ziet zichzelf als filter
of 3D-printer

en als ze Bert Schierbeek niet had
gelezen was haar bundel zo
anders geweest

de debutant zoekt naar schrijvers die zich op de grens tussen genres bevinden
en noemt Bert Schierbeek volstrekt onleesbaar
en hij noemde zijn werk proëzie
en het was een groot blok
en de bladspiegel was superraar
en hij hield van gelijktijdigheid
voelde hoe bronnen hem aanvlogen
en nam zichzelf buitengewoon serieus
terwijl hij schreef over boeren die droog iets over vogels zeggen
en schreef een blok vol taalplezier

ritmisch, vrij en speels

en de interviewer houdt van hoe de debutant van taal houdt

de debutant zou zich moeten voorbereiden
op een verhaal met een plot en lange adem
vindt dat vorm iets moet doen
zegt:

er is een Duits schrijver
hij is dood

zegt:

hij zei dat overwinning
ook in de vorm zou kunnen zitten

de debutant probeert iets kapot te maken om te kunnen schrijven
en noemt zichzelf een postkoloniale ruïne
of tropisch paradijs
de debutant is gevoed met lijsters
zag nooit een seizoenswissel op het eiland
las wel over de winter
kwam in Nederland en leerde over Aristoteles

leerde wat universaliteit was
en wat specifiek
en wat Jan Wolkers

Leverde en leest nu aantoonbaar geleverde inspanning
wij sluiten onze ogen
gniffelen op het juiste moment
de gerenommeerd schrijver tikt zacht op haar dijbeen
bij een nieuwe regel
over de alomtegenwoordigheid van Arnon Grunberg

De gerenommeerd schrijver wil het gedicht aan aliens geven
ze zo over Nederland leren en de debutant fantaseert
over de ghostwriters van Arnon Grunberg
die hij slaat met zwepen
en of hij geen robot is
en of humor de olie van het leven is
en of lachen dingen lichter maakt
en of mensen de dood zo-
of de debutant op zoek moet naar manieren
om met de dood om te gaan

de debutant sluit haar ogen niet
bij grote gebeurtenissen
ziet het delen van leed als zalvend
sprak vrouwen van wie ze de stemmen miste
ziet haar eigen stem niet als uitzonderlijk
zegt dat het boek zwaar was

om te schrijven

omdat zoeken zwaar is

de debutant is overrompeld
door de receptie van het boek
benadrukt dat zij niet Arnon Grunberg is
de debutant is niet Arnon Grunberg
ze houdt haar hart vast
denkt dat Arnon nooit bang is
heeft wijwater in huis dat binnenkort zal gaan
stinken

heeft objecten
die ze zal verbranden

als ze dood is

vindt dat Femke een goede timing heeft
de debutant is niet van het duiden