We dachten dat hij er nu wel weer zou zijn
Go Short vroeg drie studenten Creative Writing ArtEZ een tekst te schrijven aan de hand van een logline.
“Wat als je verlangen zo groot is en je je geheim niet verborgen kunt houden?” – The Sun of Ipanema (2018)
I.
Het waren jongens. Jongens die samen aan de rand van een door algen groen gekleurd zwembad stonden. Een van de jongens, Michiel, draagt zijn handdoek over zijn schouders, over zijn zwarte T-shirt, en hij staat met zijn armen over elkaar gevouwen te kijken naar een paar kikkervisjes in het zwembad. Hij knijpt zijn ogen iets dicht, zijn neus is iets omhoog getrokken. Door de felle zon of door de teleurstellende ontdekking na het verwijderen van het zwembadzeil op de eerste zomerdag van 2007. De andere jongen, Bas, staat met zijn arm in zijn zij en bijt op zijn bovenlip. Hij loopt achter Michiel langs. Plots slaat Bas zijn armen rond Michiels bovenlichaam en klemt hem zo tegen zich aan. Zoals de cicindela campestris, de groene zandloopkever, een nog levende prooi van achteren vangt. Na enige worsteling, een handdoek die van Michiels schouders valt, belandt zijn lichaam met een plons in het zwembad. Kikkervisjes zwemmen zo snel als ze kunnen weg van de impact op het wateroppervlak, maar voor mensen bewegen zij zich nog steeds relatief langzaam. Michiel hoest wanneer hij bovenkomt. Bas lacht, trekt zijn shirt uit, springt zelf. Kikkervisjes zwemmen opnieuw weg.
Het waren jongens. Zonder sokken trekken ze hun schoenen weer aan, doen de moeite niet ze te strikken, plakken met hun natte tenen aan hun zooltjes en lopen naar een brug waar ze takjes in de rivier gooien. En waar ze vervolgens naar de andere kant van de brug lopen om de takjes voorbij te zien drijven. Ze oefenden het afscheid nemen, het uitzwaaien, het uit het oog verliezen al op jonge leeftijd.
II.
In het skatepark lagen plasjes bloed en geen van onze vrienden had hun knieën opengehaald. Ik herinner me dat we dat toen nog konden negeren. Je mocht hier broodkorsten mikken op de hoofden van duiven en af en toe raak gooien. Alle mooie meisjes vonden Bas leuk. Soms lachte hij naar ze. Later hoorden we dat dat met name uit beleefdheid was. De jongens scholden hier met kanker, zaten op bankjes, trokken shirts uit, blouses uit, maakten blikjes open met hun vingers, hoestten. Wij, de meisjes, wezen naar de raven op elektriciteitsmasten. De meeuwen vlogen laag die dag.
Niemand wist precies wat Bas’ achternaam was. We hadden hem allemaal anders opgeslagen in onze telefoons. Hij had destijds blond haar dat ongeveer de lengte van mijn handpalm had. We praatten niet over hem in zijn afwezigheid. Het was alsof hij een woord was dat we ontweken omdat we niet zeker wisten of we de juiste betekenis kenden. We hebben allemaal vaak aan hem gedacht. Af en toe moeten we hebben gefantaseerd over onze handen in zijn haar. Af en toe over waar hij sliep. Vaker over de vormen van lichamen waar hij ’s nachts tegenaan zou liggen. Af en toe keken we stiekem naar elkaars vingers om in te schatten wie er het beste pleisters over Bas zijn scheenbenen zou kunnen plakken.
III.
Autotomie is het vermogen van sommige dieren om hun eigen lichaamsdelen af te werpen wanneer ze worden aangevallen of vastgehouden. Op YouTube bestaat er een geverifieerd kanaal (‘MONSTER BUG WARS’) met afleveringen van gemiddeld driekwartier waarin verschillende gevechten tussen insecten uiteen worden gezet. Er bestaan ook compilaties van de beste scenes met de titel ‘Try Not To Look Away’ respectievelijk: Season 2 Episode 1. Op Google zoek ik hoeveel procent eeneiige tweelingen overeenkomen en of je een eeneiige tweelingbroer tot je eigen lichaamsdeel zou mogen rekenen. Ik vraag me af hoe Bas daarover denkt.
Nergens kan ik vinden hoeveel algen wegen. Nergens kan ik vinden hoe lang ik mijn adem moet inhouden om algen op mij te laten groeien en zwaar genoeg te worden om op de bodem te blijven liggen. Ik vraag me af of deze zoekresultaten uit voorzorg verborgen zijn. Zoals ramen die niet open kunnen op de derde verdieping en hoger van het Erasmusgebouw.
IV.
Bas had onrustige handen. Hij pulkte de etiketjes van bierflesjes af en brandde ze een voor een op boven de waxinelichtjes op het terras van het café. Hij vertelde dat zijn moeder aan droogvilten deed. Toen zijn kat ’s nachts was aangereden in zijn straat, maakte zij een figuurtje voor hem. Vervanging is de snelste vorm van rouwverwerking. Over zijn broer mochten we niet praten.
Hij liet ons stil zijn en ademde piepend in via zijn neus. Hij vertelde dat dat kwam door een jongen die hem vroeger in zijn gezicht had geslagen, toen er nog alleen handen werden gebruikt. Geen van ons vroeg of hij ook terug had geslagen. We fantaseerden wat voor vluchtauto we zouden gebruiken, mochten we ooit in een dergelijke situatie terecht komen. We leenden hem geld. Met mijn telefoon belde hij iemand bij wie hij vervolgens kort in de auto stapte, waarna hij met een nieuw plastic zakje bij ons terugkwam. Buiten de lichtslingers van het terras legde hij wat poeder op zijn huissleutel en hield het bij zijn neus.
Bas leerde ons dinerkaarsen met een zakmes bewerken zodat ze in de hals van een wodkafles pasten. Hij leerde ons hoe we een kleine brand konden stichten op het spuitbeton van de skatebaan. Met zijn zakmes bewerkte hij de houten stokjes tot ze punten hadden. Hij vertelde ons over gevechten waarbij er meer dan neusvleugels gebroken werden. Op de bodem van de halfpipe creëren we een zwarte vlek in de vorm van Cyprus. Er woeden in de zomer veel bosbranden op Cyprus.
Ieder van ons probeerde Bas na te tekenen. Alsof het in zijn natuur zat om gekopieerd te worden, alsof wij wilden opvullen wat hem ontbrak.
V.
Voor €14,95 (exclusief verzendkosten) kan je op internet een bouwpakket voor een zandloopkever van gerecycled karton bestellen. Ik koop er twee.
VI.
Soms schrijven we met een dunne zwarte whiteboardmarker verdrinkingsscenario’s op onze onderarm. Bepaalde details veegt Bas weg met spuug op zijn wijsvinger. We wisten dat Bas iets verloren was dat groter was dan een huissleutel. We proberen te reconstrueren wat er gebeurd moet zijn op de eerste zomerdag van 2007. Wij zijn advocaten en Bas de getuige die niet wil spreken. Hij leed aan een soort schuldgevoel dat groene zandloopkevers niet kennen. Hij was de helft van een eenheid die nooit de kans heeft gekregen om uit elkaar te groeien. We komen tot de conclusie dat er meerdere vormen van verdrinken bestaan: pijnloos (onderkoeling in een IJslands gletsjermeer), moedwillig (in glazen), en onbedoelde verdrinking (veelal in zwembaden). We zwijgen. Een van ons oppert: ‘Net als dat er drie soorten lijm bestaan: oplosmiddellijm, dispersielijm en reactieve lijm.’ Op de hechteigenschappen gaan we niet nader in.
VII.
Zijn pupillen waren vaker groter. We spraken niet meer af. We ontmoetten elkaar alleen nog toevallig, alsof het per ongeluk gebeurde. Op een middag was er een nieuwe brandvlek op het beton. In de vorm van een slecht geproportioneerde kever. Onder het bankje vonden we kleine lege hersluitbare zakjes. De laatste keer dat we hem zagen had hij zijn eigen haren geknipt zonder zijn oren te raken. Het nummer van Bas stond nog in onze telefoon, maar niemand durfde hem ooit te bellen waar hij bleef. We spraken af dat vermist raken alleen mogelijk was wanneer het niet met opzet gebeurde.
—
Go Short vroeg drie studenten van Creative Writing ArtEZ om een tekst te schrijven aan de hand van de logline van drie films. Een logline is een samenvatting van een film in één zin.
Deze tekst is het resultaat van student Elianne van Elderen. Zij droeg deze tekst voor tijdens het programma Great Short Stories van Go Short op donderdag 4 april om 17.30-19.00 uur.
Nieuwsgierig naar een kijkje achter de schermen? Kom kijken en luisteren naar de Talkshow op zaterdag van 11-11.45 uur met onze Jelko Arts, die in gesprek gaat met filmmakers Job Roggeveen van Job, Joris en Marieke, die dit festival aanwezig is met de film A Double Life, en Joren Molter om onder andere over zijn film Kind te praten.