Winnaar van de Afstudeerprijs 2021

Prijs voor het beste literaire afstudeerproject

Op 1 oktober 2021 werd in Theater a/d Rijn te Arnhem de Afstudeerprijs uitgereikt aan de student met het beste literaire afstudeerproject: Jutta Callebaut, afgestudeerd aan Koninklijk Conservatorium Antwerpen. Gefeliciteerd, Jutta! Lees hier een fragment van haar theatertekst Forelletje en kom naar haar luisteren tijdens het Wintertuinfestival op Tweede Paasdag 2022 (info onderaan de pagina).

Forelletje | Jutta Callebaut

Ik weet niet in welk jaar ik geboren ben, ik herinner mij alleen dat ik in 1934 dertien jaar was. Ik zou het kunnen uitrekenen, klopt, maar dat doe ik niet, uit principe. Een mens kàn niet weten wanneer ie geboren is, je kan alleen maar aannemen wat één of andere dokter heeft opgeschreven. Een baby zijn geheugen werkt nog helemaal niet naar behoren.
Behalve het mijne dan. Het mijne was bovenmatig sterk ontwikkeld toen ik ter wereld kwam. Ik herinner me mijn geboorte in detail. Ik ben alleen naar de datum vergeten vragen wegens omstandigheden.
Negen maanden lang had ik zitten fantaseren over hoe de buitenwereld eruit zou zien. Ik had prachtige voorstellingen gemaakt in kleuren met namen die uit meerdere lettergrepen bestaan: ultramarijn blauw, vermiljoenrood en stil de grain geel.
Ik keek ernaar uit om geboren te worden. In tegenstelling tot de meeste baby’s hield ik mij niet krampachtig vast aan de baarmoederwand. Nee, ik werkte mee en in drie kwartier was ik buiten.
Meteen: steken in mijn ogen, pijn aan mijn longen.

Er is geen ultramarijn, geen vermiljoen, geen stil de grain te bekennen.
Er zijn alleen de kleuren dof, bleek, vaal. Het eerste wat ik zie, is een afgrijselijk lelijk hoofd. De dokter.
Immense teleurstelling. Ben heel erg beginnen wenen.
Toen wist ik natuurlijk nog niet dat ik zelf ook heel lelijk was, dat heb ik pas ergens najaar 1935 ontdekt.
Wie bedenkt het ook dat je met je ogen alleen maar naar buiten kan kijken? Een mens is anatomisch gezien niet tot zelfinzicht in staat. Je kan naar je armen en benen kijken, oke, maar wat vertellen die behalve dat je nooit goed zal worden in zwemmen of vliegen?

Ik word opgetild en de dokter zegt: ‘Ah, een vrouwtje!’ en daarna: ‘Dit kind heeft een uitzonderlijk goed geheugen, dat zie ìk, màn, van de wètenschap, meteen.
Aan mijn moeder – ik herkende haar onmiddellijk, ze had hetzelfde gebit als ik, allebei geen tanden – begin ik uitvoerig te beschrijven hoe het in haar baarmoeder was geweest. Ik dacht dat dat haar wel zou interesseren want ze kende hem alleen van de echografieën. Ik wou het ijs wat breken, een eerste kennismaking is altijd ongemakkelijk.
Blijkbaar was mijn geheugen bovenmatig ontwikkeld, maar stond mijn spraak nog niet op punt. Niemand begreep wat ik aan het vertellen was. Nu ik erover nadenk is er ook weer niet zo veel veranderd.
Mijn moeder huilt en de dokter geeft mij een klets.

Mijn vader was niet aanwezig bij mijn geboorte want hij was net op dat moment een koekje gaan halen in de draaiautomaat op de gang. Een Balisto met rozijnen.
Je zou kunnen denken dat dat erop wijst dat hij een afwezige vader was, dat hij meer van Balisto’s hield dan van kinderen, maar dat zijn te makkelijke interpretaties. Hij was op mijn moeders vraag die Balisto gaan halen. Goed, ‘vraag’, haar zin behoorde grammaticaal gezien tot de categorie ‘vraagstelling’, de ondertoon was onmiskenbaar dictatoriaal. Beleefd afslaan zou in normale omstandigheden al worden bekocht met grootscheepse repercussies. Geen mens wist waartoe ze in hoogzwangere toestand in staat was.
Ik ben per ongeluk op de Vlaamse feestdag geboren dus de cafetaria was toe. In het hele ziekenhuisgebouw stond maar één koekjesautomaat, waardoor mijn vader achteraan moest aansluiten bij een rij van ongeneeslijk zieken, vers-geopereerden en in ziekenhuisbedden-geparkeerde patiënten die wel twee gangen besloeg. Bij de geboorte van je kind willen zijn, is een schappelijke reden om te vragen of je voor mag, maar hij bedacht dat de mensen om hem heen al genoeg leed te verduren hadden gekregen, hij wilde ze niet ook nog hun beurt afnemen. Wij wisten dat mijn vader elk excuus aangreep om niet met vreemden te hoeven praten.
Mijn moeder had met opzet gevraagd om die Balisto te halen, net wanneer ik geboren zou worden. Zodat mijn vader één van de belangrijkste momenten van zijn leven zou missen. Zodat ze die herinnering, zodat ze mij nog even niet met hem hoefde te delen. Ze had er niet aan gedacht dat ik het misschien zelf zou appreciëren als mijn vader van de partij was. Ze had er niet bij stilgestaan dat kinderen de gewoonte hebben om op latere leeftijd hun ouders van alles kwalijk te nemen.
Toen hij terugkwam, lag ik al ettelijke minuten naakt op mijn moeders buik tentoongesteld voor het verloskundigen-team en een tiental stagiaires die op kijkstage waren. Hij was nog net op tijd om te zien hoe de moederkoek ter wereld kwam.

—

Voor de zevende keer op rij reikte De Nieuwe Oost | Wintertuin de Afstudeerprijs uit aan de student met het beste afstudeerproject. Dit kan proza zijn of poëzie, maar bijvoorbeeld ook een theatertekst of scenario, non-fictie of juist een experimentele tussenvorm. De studenten die meedingen komen van de schrijfopleidingen Beeld en Taal (Rietveld), Schrijven (RITCS), Writing for Performance (HKU), Woordkunst (KCA) en Creative Writing (ArtEZ).

Gedurende november 2021 verscheen alle digitale programmering van het Wintertuinfestival op Notulen van het Onzichtbare. Van audioregistraties van de inleidende gesprekken tot verdiepende artikelen en van interviews met makers tot voorpublicaties. En alles daartussenin.

De nieuwe maatregelen maakten het helaas onmogelijk om op 27 november een volwaardige festivalavond plaats te laten vinden. Daarom hebben we besloten om de festivalavond te verzetten naar tweede paasdag 18 april 2022. Die dag komt al het programma dat in november op de Notulen van het Onzichtbare verscheen samen op het afsluitende evenement in Doornroosje. Kijk voor meer informatie op wintertuinfestival.nl.

Onze digitale festivalprogrammering blijft tot die tijd gewoon online toegankelijk, met de Losbladige Notulen kun je onverminderd het festivalgevoel in huis halen en de uitgave De weg. Taoïstisch wandelen met A.L. Snijders is ook nog steeds verkrijgbaar.