Het spookt in dit land

Anousha Nzume is Curator van het Onzichtbare en selecteerde drie schrijftalenten die je hier leest

Eens in de zoveel tijd vragen we een bekende maker om als Curator van het Onzichtbare drie talentvolle, minder bekende makers uit te nodigen een tekst te schrijven voor Notulen van het Onzichtbare. Dit keer is het de beurt aan Anousha Nzume. Anousha Nzume is programmamaker, publicist en schrijver. Je kunt haar onder meer kennen van het boek Hallo witte mensen (2017).
Momenteel is Anousha Nzume in New York werkzaam als producer o.a. voor de documentaire Master of Light, werkt ze aan haar tweede boek voor Uitgeverij Pluim en de podcast Dipsaus met Ebissé Wakjira-Rouw, Mariam El Maslouhi en Manju Reijmer.
Anousha vroeg Hasret Emine, Quinsy Gario en Richard Kofi een tekst te schrijven in een vorm naar keuze met ‘mijn land’ als vertrekpunt. Hieronder introduceert zij Quinsy Gario en zijn tekst.

Quinsy is een van de belangrijkste denkers van zijn generatie. Een kunstenaar met niet alleen een hart maar ook een pen van goud. Zijn kunstzinnige schrijfstijl heeft een van de belangrijkste maatschappelijke issues van deze tijd bepaald. ‘Zwarte Piet is racisme,’ zo sterk, zo helder en zo eerlijk.
Het heeft me altijd gechoqueerd, niet verbaasd, hoe agressief en koloniaal een deel van ‘intellectueel’ Nederland reageert op Quinsy. Sinds zijn opkomst en zijn gepassioneerde strijd voor een eerlijker Nederland zijn er heel wat zogenaamde helden van hun voetstuk gevallen. Dat was te verwachten en pijnlijk om naar te kijken en luisteren. Met woede en machteloosheid proberen velen van hen zich vast te klampen aan zijn talent. Hem te besmeuren met hun eigen middelmatigheid en verstikkende brave burgerlijkheid. Gooien met modder, waar hij een tentoonstelling van weet te creëren. Doodsbedreigingen die hij samen met zijn familie verheft tot kunst. We verdienen hem niet en toch vecht hij voor ons allemaal.
Quinsy is na jaren van pijn, pesterijen van de overheid en ridiculisering door een aantal grote spelers in de wereld van kunst, cultuur en media alleen maar sterker en zekerder van zijn missie geworden. Wat hem niet heeft kapotgemaakt heeft hem doen groeien. De jonge prins die Clark Accord en ik op zijn 18e hoorden spreken vanuit het publiek, hij nam het woord en nam ons mee naar een betere toekomst, is uitgegroeid tot een kunstenaar en revolutionair. Frantz Fanon schreef in De verworpenen der Aarde ‘Een regering of een partij krijgt de mensen die het verdient en vroeg of laat krijgt een volk de regering die het verdient.’ Het is mijn diepste wens dat het Nederland klaar is voor Quinsy Gario.

– Anousha Nzume

Het spookt in dit land | Quinsy Gario

Nancy Jouwe gaf op 12 juli 2020 in Pakhuis de Zwijger aan dat de huidige generatie antiracisme activisten in Nederland geweldloos waren in hun acties. Op sommige redacties van Nederland kwam waarschijnlijk stoom uit de oren van sommige mensen. Van sommige mensen die witte-huidprivilege ontkennen. Van sommige mensen die het onaangenaam vinden om hun overmacht benoemd te zien worden. Van sommige mensen die de ongelijkwaardige indeling van de wereld willen behouden zoals het is. Van sommige mensen die door simpelweg de eis van gelijkwaardige behandeling het gevoel hebben dat hen iets op een gewelddadig wijze wordt ontnomen. En van mensen die in de gevoelens van sommige mensen delen door hun nabijheid tot macht verkregen door geweld.

Het is dat gevoel dat ervoor zorgt dat mensen vanuit hun buik gedreven worden om destabiliserend bedoelde berichten achter te laten en zelf door te gaan met hun dag. Het was een grap. Het gebeurde op de app. Het was was een rap geschreven tekst. Berichten waar je aangifte tegen kan doen en de schrijvers vervolgens voor de rechtbank achter de achteloosheid van hun geweld proberen te schuilen. Gewelddadige teksthandelingen zijn geweld. Gewelddadige tekst is geweld. Berichten die anderen inspireren om jouw bestaan proberen af te nemen. Berichten die jou geweld toewensen simpelweg omdat je bestaat. Berichten die de hele lijn van je familie proberen te reduceren tot een ongelukje van de geschiedenis. Volgens de tentoongestelde gekoesterde moordlustige koloniale logica hoorde jij hier nu eigenlijk niet te zijn. Jouw voorouders en hun dierbaren moesten haaienvoer zijn. Jouw voorouders en hun dierbaren moesten boomdecoraties zijn. Jouw voorouders en dierbaren moesten rouwloos begraven worden.

Op die redacties waart de gewelddadige logica van dominantie nog rond en wordt elk teken van verzet daartegen terecht gezien als een bedreiging van hun manier van leven. Het zijn de uitingen van zelfverdediging die voor hen het meest gevaarlijk zijn. Daarom is Tula vermoord. Daarom is Sablika vermoord. Zij worden nog herinnerd omdat vrijheid niet als een gift gevierd moet worden. Hun strijd voor vrijheid is constant herhaald tegen de woordenstroom van gewelddadige bronnen in. Zij zijn nog onder ons door het werk dat gedaan wordt, door ritmes die ondanks verboden op clandestiene wijze met ons het geweld overleefden. Op de velden. In de keukens. Aan de tafels. Zij werden tussen de klanken van een nieuwe taal gevouwen en bewaard buiten het gehoor van de galm van bestuurskamers. Daar waar het spookt tussen de kasboeken. Notariskosten. Beleidsstukken. De levende herinnering aan hun heldendaden is het werk van velen. Velen hebben ervoor gezorgd dat tijd hun boodschap niet heeft ontkracht.

Jouwe zat naast Kunta Rincho en Seada Nourhussen bij Clarice Gargard. Een palet aan verschillen en verbindingen met elkaar. Maar dat stond niet centraal. Er was weer eens geen tijd voor de innerlijke wereld van hen aan tafel. Nederland was weer eens aan de beurt. Nederland, we moeten het hebben over racisme. Nederland, we moeten jouw uitoefening van geweld pareren. Nederland was eigenlijk al bezig om elders een debat te voeren. Nederland was geld aan het verspillen. Nederland probeert ons te vertellen dat het platzak is. Nederland is weer eens aan het zwijgen over wat werkelijk aan de hand is. Gargard en Hasna El Maroudi hadden de stoute schoenen aangetrokken en een loopje genomen met de verwachtingen. Ze waren niet de enigen. Een vermanend gesprek was nodig. Of een helend. Met gestrikte veters zochten ze een plan om de stilte af te breken. Met gestrekte benen zochten ze een bal om naar het open doel te schieten. Waar beter dan een voormalige opslag voor bederfelijke levensmiddelen afkomstig uit elders. Uit kolonies. Uit thuis. Een gesprek dat normaliter onderkoeld in alle toonaarden vermeden en uitgesloten wordt was nu direct en warm.

Sommige redacties keken toe met goed gevuld portemonnees. Adverteerders betalen vaak voor rancune. Binnen die redacties worden sommigen door hun eigen inbeeldingsvermogen bedreigd. Een blik of woord wordt gezocht om al hun eigen voorgaand geweld te verduisteren. Schaduwen worden opgetrokken door wolken van woorden. Beelden worden nagezocht om zondebokken aan te wijzen. Iemand moet als voorbeeld dienen en geofferd worden voor de zonde van sommige mensen. Alleen zo kunnen sommigen hun angst van het verlies van macht verantwoorden. Door het op iemand te botvieren. Botten van vingers worden gekraakt voordat letters ingedrukt worden en geweld wordt uitgeoefend. Sommige vangen bot. Botte bijlen hakken juist op bomen in die al veel wind vangen. Sommige vangen vlees. Maar er wordt gedaan alsof er niemand in het bos was en de boom uit zichzelf al viel. Wie zichzelf onzichtbaar maakt kan het geluid van de vallende boom ontkennen. Kan het hakken ontkennen. Kan de productie van papier ontkennen. Krantenpapier rolt door machines en wordt bedrukt met leugens en complottheorieën die niet ver afliggen van de omfloerste ontmenselijking door verlichtte denkers. Hun schrijven was verlicht door kaarsen gemaakt van het lichaamsvet van velen elders. Het gezoem van tl-buizen op sommige redacties, de ontkende kreten uit kampen.

Er wordt gevraagd om mildheid en genade door de daders van extremisme en wreedheid. Er wordt gevraagd om schijnheiligheid te accepteren. Er wordt gevraagd om taal uit te hollen. Woorden worden van betekenis gestript om geweld makkelijker te verbergen. Vluchtelingen wordt migranten. Diefstal wordt hervormingen. Moord wordt onwel geworden. Het zijn opgetuigde gebarsten spiegels, die zilveren splinters als haast permanente balken in sommige ogen hebben geplaatst. Geweld geabstraheerd door discoballen. Geweld gepresenteerd als noodzakelijk voor het behoud van de sfeer. Prikkeldraad als versiering. Uitroeiingsretoriek als confetti. De furieuze minachting van verdragen, die eerder gebruikt werden om geweld elders toe te passen, stinkt naar natte hond. Niets anders dan de eigen weerspiegeling is te zien wanneer er geblaft wordt en de tanden tevoorschijn schieten. Deze roedel afhankelijk gemaakte wolven danst zonder eer en ritme maar met kennis van waar de passen naar toe zullen leiden.

Aan tafel benoemde Jouwe het verschil. Tussen demonstraties en treinkapingen. Tussen rondetafels en bomaanslagen. Sommigen hoorden er een oproep in. Sommigen hoorden er hun eigen vergoelijkende woorden in. Sommigen hoorden er de opheffing van de door hen verhulde verbanden in. Tussen massamoorden en bestuurskamergesprekken. Tussen natuurvernietiging en beursonderhandelingen. Apocalyptisch geweld vermomd door sommige redacties als vooruitgang. Als goed. Als overwinning. Kaders opgegooid om oprechtheid uit de weg gaan. Om te schuilen achter valse voorwendselen. Woorden en daden scherp in contrast gezet. Nu de kaders geweldloos worden verzet vervallen argumenten. Het is verzet tegen het vergeten. Verzet tegen het verdoezelen. Verzet tegen het ontkennen. De erkenning van de apocalyps waarbinnen velen zich al bevinden wordt door sommige aangevochten. Voor velen is de wereld al geëindigd. Velen ervaren het nu als een spectrale nageboorte. Het spookt in dit land en we willen het er maar niet over hebben. Monumenten van geweld gedrapeerd met dekens in hallen van macht. Kreten van slachtoffers hoorbaar in half verlate kamers. Sommigen zijn verbaasd door de gevolgen van het blijven bouwen op massagraven.

Velen van ons houden ons niet meer in. Velen van ons zeggen er wat van. Velen van ons verbinden zich met het verleden om nieuwe toekomsten mogelijk te maken. Het kan niet anders dan dat Kerwin met een patatje op de Dam stond. Dat Perez trots stond te glunderen. Dat Cindy ijverig stond te filmen. Dat Bally muzikaal stond mee te roepen. Dat Frank observerend aan het schrijven was. Dat Tania bevlogen aan het organiseren was. Het kan niet anders dan dat Joceline met haar alleszeggende blik stond te onderwijzen. Dat Hermina aan haar vrienden zorgvuldig de situatie aan het uitleggen was. Dat Anil inzichtelijk aan het onderbouwen was. Dat Clark gepassioneerd en onomstotelijk vooraan stond. Het kan niet anders dan dat hun aanwezigheid al de manifestaties machtiger maakten dan welk gewelddadig vizier dan ook. Dat wat zij hebben achterlaten ons scherp en liefdevol maakt. Het kan niet anders dan dat hun wijze lessen worden opgenomen in de strijd van velen van ons. Velen van ons zijn er klaar mee. Velen van ons zijn er klaar voor.

—
Foto bovenaan Black Lives Matter demonstratie op de Dam op 1 juni,
door Karen Elliot (BAMCorp)

Klik door naar de rest van de teksten die door Curators van het Onzichtbare werden gecureerd.