Pidgin Zwolle #2 | Pidgin, wat is dat eigenlijk?

Wat betekent het om in een nieuw land te wonen, je ergens thuis te voelen, wat neem je mee uit je eigen taal of over uit een nieuwe?

Pidgin X is een taalproject van kunstenaar Ahilan Ratnamohan en productiehuis Explore the North. Door in gesprek te gaan met mensen die Nederlands niet als moedertaal hebben, wordt een nieuwe taal gemaakt. Pidgin X is een afspiegeling van alle talen die in een stad leven. Na twee succesvolle edities in Leeuwarden en Groningen is Zwolle aan de beurt.
In deze column schrijft projectmedewerker Laura van Eck over de herkomst van pidgintalen. Volgende week volgt weer een column van de hand van Nick Felix. Vier weken lang houden zij je op de hoogte van de ontwikkelingen binnen Pidgin Zwolle. Klik door naar de rest van de Pidgincolumns.

Pidgin, wat is dat eigenlijk?

In Zwolle vindt momenteel het grootschalige project Pidgin Zwolle plaats. Kunstenaar Ahilan Ratnamohan (onderdeel van het Brussels kunstenaarscollectief ROBIN) gaat met verschillende Zwolse bewoners in gesprek die Nederlands niet als moedertaal hebben. Hieruit ontstaat een nieuwe taal: een mix van Nederlands en zoveel mogelijk andere talen. Een pidgintaal dus. Maar waar komt dat eigenlijk vandaan, die term en het principe van een pidgintaal?
De meeste pidgintalen zijn ontstaan na 1500, toen de Europese kolonisatie aan terrein won. Als mensen elkaars moedertaal niet kennen, maar elkaar toch willen begrijpen, kunnen ze hun eigen taal vereenvoudigd uitspreken en gebaren gebruiken om zichzelf te verduidelijken. Wanneer zo’n contact lang genoeg duurt (dan heb ik het over jaren), kan er een nieuw taalsysteem ontstaan. Vaak is dit een taal waarin verschillende invloeden hoorbaar zijn, met een gereduceerde woordenschat en relatief weinig syntactische regels.
In Nigeria spreken ze bijvoorbeeld in veel delen van het land het Nigeriaanse pidgin, een mix van Portugees, Engels en Afrikaans, vanwege kolonisatie en culturele vermenging in de grote steden aldaar. In Hawaii spreekt een groot aantal inwoners het Hawaiiaanse pidgin, een mix van Portugees, Hawaiiaans, Engels en Kantonees, vanwege de vele verschillende arbeidskrachten die werden ingehuurd om te werken op suikerrietplantages. Als een pidgintaal na verloop van tijd wordt aangeleerd als moedertaal, verandert de term pidgintaal in creooltaal.
Met deze wetenschap in je achterhoofd kun je op kleine schaal door heel de wereld pidgintalen vinden. In toko’s bijvoorbeeld, op markten, in straattaal onder jongeren, misschien zou je zelfs het steenkolenengels van een politiek leider pidgin kunnen noemen. Maar Pidgin Zwolle heeft een ander uitgangspunt: het ontstaat niet organisch, we maken het zelf. De deelnemers die zich hebben aangesloten bij Pidgin Zwolle hebben allemaal een andere moedertaal dan het Nederlands en hebben dus allemaal de Nederlandse taal moeten leren. Wanneer je welk lidwoord moet gebruiken, de dubbele betekenis van woorden en vooral dat er in het Nederlands honderden uitzonderingen op de regel zijn.

Wat zou jij veranderen als je de Nederlandse taal mocht aanpassen? Deelnemers van Pidgin Zwolle hebben ondertussen twee bijeenkomsten gehad waarin veel werd besproken. Zoals het gebruik van intonatie, wat de taal meer gevoel kan geven bij het spreken. Het bij elkaar pakken van woorden: ‘spreken we morgen af?’ kan veranderen in ‘afspreken we morgen?’ En het introduceren van nieuwe klanken, zoals de Engelse ‘G’ of de Italiaanse ‘Gli’.
Pidgin Zwolle gaat niet uitsluitend over semantiek of sociaalgeografische kenmerken; het gaat ook over menszijn, individualiteit en gemeenschap. Wat het betekent om in een nieuw land, in een nieuwe stad te wonen, je ergens thuis te voelen. Wat je meeneemt uit je eigen taal of overneemt van een nieuwe. Over de manier waarop wij met elkaar communiceren en het doorbreken (of juist onderzoeken) van culturele en taalbarrières. Want een pidgintaal is van ons allemaal en kan eindeloos evolueren.

—

Nieuwsgierig geworden? Binnenkort zal Pidgin Zwolle op twee festivals in Zwolle te zien zijn. Cultuureducatiefestival Woest van 30 mei t/m 3 juni 2022 en festival Het Tussenland van 3 t/m 5 juni 2022. Op festival Woest zullen deelnemers van Pidgin Zwolle op scholen workshops geven over de nieuwe taal. Op festival Het Tussenland geeft initiator en kunstenaar Ahilan Ratnamohan samen met deelnemers een presentatie. Festival Het Tussenland is gratis toegankelijk.