Hoe is het nu met de Schrijfwerkplaatsdeelnemers?

'Ik ging van deelnemer naar begeleider van de Schrijfwerkplaats.'

Sinds 2019 organiseert Wintertuin in verschillende steden Schrijfwerkplaatsbijeenkomsten voor mensen die Nederlands leren. In deze reeks kijken we hoe het nu gaat met drie van de deelnemers aan de Schrijfwerkplaats. Hieronder het verhaal van de uit Brazilië afkomstige Denise Moura. Denise nam deel aan de Schrijfwerkplaats Nijmegen in 2020-2021 en droeg bij aan de bundel Vanaf mijn plek hier. Lees ook de teksten van Randa Awad en Raafat Monther.

Een nieuw persoon is geboren | Denise Moura

25 februari 2021. Dat is de precieze datum van de laatste bijeenkomst van de Schrijfwerkplaats Nijmegen. 455 dagen zijn voorbijgegaan, 65 weken, een heel jaar en 3 maanden. Over de hele de wereld gaat de ruimtewedloop door terwijl onze planeet gefrituurd wordt. Inmiddels zijn er overstromingen in Duitsland en België, COVID-19 ging onverstoorbaar verder (tot in 2021, 2022…), de Taliban is terug in Afghanistan en de Verenigde Staten besloten hun handen in onschuld te wassen. Er werden staatsgrepen gepleegd in Myanmar, Mali, Guinee, Sudan…, de president van Haïti werd vermoord, maar dat is ver weg. Oh wacht, er is een nieuwe oorlog, bij ons in de buurt dit keer. In Oekraïne. Of, nou ja, nieuw. Links en rechts betwisten wie de volgende zal zijn om de wereldorde te handhaven. Veel gebeurtenissen met verstrekkende gevolgen, maar passende actie blijft uit. De wereld staat op het punt vernietigd te worden, maar het is alsof het niemand iets interesseert.
Mijn eigen wereld is juist kleurrijker, zoeter, mooier geworden sinds ik moeder ben. Tijdens de Schrijfwerkplaats Nijmegen had ik twee grote projecten: een gloednieuw leven maken en in het Nederlands gedichten schrijven. In het Portugees kon ik een PhD-diploma halen. In het Nederlands was ik net zoals een peuter die probeert iets te zeggen, maar niemand begrijpt wat hij bedoelt, die keer op keer de klanken herhaalt, maar pas net begonnen is met het verbinden van betekenis aan woorden. Maar ik moest gedichten schrijven en ook een leven creëren. Of twee!
Mijn moederschapsavontuur begon in een mij bijna onbekend land dat nu het vaderland van mijn dochter is. Met een vreemde taal die ik mij elke dag eigen probeer te maken. Ik moest hard werken. Daarom ben ik er diep ingedoken zodat ik mijn B2-diploma kon halen en dat lukte. Ondertussen heb ik heel veel gelachen om situaties die verloren raakten in de vertaling. Een keer heb ik bij de verloskundige gehoord dat de baby gezond was en dat hij er heel mooi uitzag. Meteen zei ik: ‘Hij? Maar ik dacht dat mijn baby een meisje was.’ Toen heb ik geleerd over verwijswoorden. Alleen omdat een woord mannelijk is, wil niet zeggen dat waar het naar verwijst ook mannelijk moet zijn.
Tijdens de boekpresentatie van de Schrijfwerkplaats, in oktober 2021, voelde ik me niet meer dan een peuter. Inmiddels ben ik een tiener: vol met dromen, ideeën en meningen, aan het zoeken naar mijn passie. Maar ook aan het twijfelen. Soms was ik een bijzondere taal aan het gebruiken. Dat noemde ik niet langer fouten, maar stijl, buitenlandse stijl. Net zoals een tiener stond ik het mezelf toe om nieuwe dingen te proberen. In Nederland ben ik niet meer de journalistiekdocent of de politiek economische onderzoeker, maar gewoon een buitenlander die een plek onder de zon zoekt.
Geluk, lot, toeval, zesde zintuig – noem het maar op. Feit is dat bijna een jaar na de laatste bijeenkomst van de Schrijfwerkplaats ik aan het kijken was naar de website van Wintertuin en daar een oproep naar een stageplek bij de Impactafdeling zag. Ik dacht: waarom niet? Dat is precies het deel van Wintertuin dat de Schrijfwerkplaats organiseert. Ik zou met schrijvers kunnen werken, binnen de culturele sector en me onder kunnen dompelen in de Nederlandse werkcultuur. Wat spannend!
Dus sinds 1 maart 2022 loop ik stage bij Wintertuin. Ik ging van deelnemer naar begeleider van de Schrijfwerkplaats. Ik heb lieve mensen ontmoet in het kantoor en ook in het azc Grave waar ik heb gewerkt voor Wintertuins Vergezichtenfestival. En natuurlijk komen met nieuwe mensen, nieuwe zeden, gewoontes en een nieuwe wereldvisie.
Ik heb geleerd dat om een lunchtafel in Nederland te dekken, een mes genoeg is, er is geen vork nodig om een boterham te eten. Ik heb ook geleerd dat een heidag, een creatieve brainstormdag is. Maar wat ik verstond was een ‘high dag’, waardoor mijn verbeelding in eerste instantie de vrije loop met me nam. Stiptheid is zeer gewaardeerd net zoals geplande afspraken. De tijd moet op een efficiënt manier worden gebruikt. Wees daarom niet geschokt als mensen op het Engels overgaan als je de eerste keer in het Nederlands niet begrijpt. Ze hebben een andere afspraak binnenkort, dus geen tijd om te herhalen.
En ik heb ook geleerd dat hoe vloeiender in het Nederlands, hoe meer Engels mensen gebruiken. Echt waar? Yes! Ja, nee. Weet je dat yes een Nederlandse woord is? Kijk maar in de Woordenlijst Nederlandse Taal. WTF? Yes, ik vergat bijna om over het Wintertuinfestival te vertellen. Hoe leuk het was om een literair festival mee te maken. Ik leerde niet alleen een andere dimensie van de Nederlandse taal kennen, maar had ook contact met lokale makers. Twee en half jaar geleden kon ik geen enkel Nederlandse woord zeggen en tijdens het festival zat ik bij de informatiebalie en de bookstore met mensen te praten. Natuurlijk is mijn Nederlands nog steeds eenvoudig, maar ik kan wel communiceren. Stukje bij beetje onthul ik de geheimen van deze West-Germaanse taal.
Kortom, de afgelopen vijftien maanden heb ik mijn B2 diploma gehaald, mijn dochter gekregen, een stage gevonden en heel veel over Nederland en Nederlanders geleerd. Met mijn zwangerschap had ik de kans om het kraamzorgsysteem in Nederland te leren kennen. Op een mooie zonnige zondag werd mijn dochter geboren zonder keizersnede, zonder dokters, zonder anesthesie én zonder pijn. Ik heb maar 11 uur in het ziekenhuis gelegen en toen ik thuiskwam, was er al iemand om mijn gezin te verwelkomen en voor mij en mijn dochter te zorgen. Tot vorige zomer was dat ondenkbaar voor mij, maar het bestaat wel. Ik vraag me af waarom dat systeem niet door andere landen gekopieerd wordt.
Verder heb ik mijn passie voor schrijven weer gevonden. Niet het formele schrijven van wetenschappelijke artikelen of serieuze rapporten voor kranten, maar het artistieke schrijven, het richting aan mijn gevoelens geven, aan de stem van mijn ziel. Misschien ga ik door met schrijven wanneer ik een volwassene in de Nederlandse taal word.

—

De Schrijfwerkplaats is creatief schrijven voor mensen die Nederlands leren. De werkplaats richt zich op mensen mensen die Nederlands leren en een serieuze interesse voor het makerschap hebben. De deelnemers, allen volwassen NT2-leerlingen, schrijven en herschrijven hun verhalen, gedichten en columns onder professionele begeleiding. Klik door voor meer over de Schrijfwerkplaats.