In het moment
In juni verbleef schrijver Willem Claassen een week in Zeeland om te werken aan nieuw proza. Deze residentie werd mogelijk gemaakt door het project ‘Schrijvers in Sluis’. Over zijn tijd in Zeeland schreef Willem onderstaande tekst. Klik door om te lezen hoe eerdere residenten hun verblijf hebben ervaren.
In het moment
Vroeg in de ochtend, op mijn eerste dag in Oostburg, vindt er een prachtig, bewegend schouwspel plaats op de tafel waaraan ik eet en schrijf. Het wordt veroorzaakt door het zonlicht dat langs de wuivende bladeren van de boom door het raam op het tafelblad belandt. De koelkast naast de tafel zoemt zachtjes en ik vraag me af: speelt het licht met de bladeren, of spelen de bladeren met het licht?
Ik ben hier gekomen om de juiste balans te vinden tussen rust en schrijven, zoals waarschijnlijk veel residenten voor mij. ‘You can’t rush art,’ leerde ik eens van mijn toenmalige vriendin. Het is een quote uit Toy Story 2. Tenminste, als ik Google mag geloven. Al jaren moet ik mezelf steeds opnieuw aan die woorden herinneren, omdat iets in mij – een koppig, hardnekkig deel – ervan overtuigd is dat met rush wel degelijk iets moois te maken valt.
Zeeuws-Vlaanderen nodigt uit om rust te vinden. De warmte ligt als een zacht vlies over het landschap en dempt alles een beetje. Een man rent in het water, een fietser speelt met zijn fietsbel, een oma roept haar kleinkinderen, een vrachtwagen rijdt rustig voorbij, een vogel kwettert, een egel ligt dood in de berm, een lege streekbus slaat rechtsaf, een oliebollenkraam heeft de luiken nog dicht.
Ik noteer:
Als je aan het schrijven bent, leef je helemaal niet in het moment. Je bent ver, ver weg in je eigen geschapen wereld en de tijd verstrijkt zonder dat je je er bewust van bent. Maar als je even opkijkt van je laptop of papier, en vanuit je schrijfroes de omgeving tot je neemt, ben je juist helemaal in het moment. Veel meer dan wanneer je een wandeling door het park maakt of de afwasmachine inruimt. Het is voor een schrijver, of helemaal uit het moment, of er helemaal in.
Achteraf ben ik blij dat ik niet een dag eerder ben aangekomen, want dat was de dag van Wagner. Terwijl ik mijn tas probeerde in te pakken, trok Prigozjin met zijn huurlingenleger richting Moskou. Mijn journalistieke en geschiedkundige hart ging tekeer. Het inpakken nam veel tijd in beslag, want ik was totaal afgeleid door de muiterij, vrat alles wat erover naar buiten kwam. Tot ’s avonds de opstand uit het niets ophield te bestaan. Ook voor mij was het ineens klaar en koos mijn hart een kalmer tempo.
In Oostburg wandel ik op mijn gemak door de Zuidzandsestraat, maar dan is er opnieuw een omwenteling. Ik sta stil bij het oorlogsmonument en de rust komt plots in een heel ander licht te staan. Al die namen, voor zo’n klein dorp. Een Cathalintje van 88 jaar, een Helene van 4 jaar, een Pieter van 27 jaar, een Magdalena van 35 jaar, een Jannes van 15 jaar, een Willem van 10 maanden. Van de inwoners heeft een op de twintig de oorlog niet overleefd, vooral door de bombardementen van de Canadezen op 6 oktober 1944. Het moet hier een hel zijn geweest. Ik kijk op van het monument. Een paar meter verderop wappert de Oekraïense vlag.
Enkele weken voor mijn residentie sprak ik iemand die zich in het ene bos goed voelt en het andere liever vermijdt. Vaak blijkt er in de bossen waar ze van wegblijft in het verleden iets ergs te zijn gebeurd. Ik heb dat niet, geloof ik. Veel schrijvers die hier hebben gezeten lijken dat niet te hebben, lees ik in het gastenboek van de residentie. Ze schrijven over de rust en het contrast met de stad waar ze wonen. Maar voor mij is die rust ineens betrekkelijk, alsof Oostburg nog steeds aan het herstellen is van het geweld.
Als ik weer opkijk van het schrijven, naar het licht dat door het raam valt, dan is dat leven in het moment extra mooi en vol en pijnlijk, ondraaglijk bijna, en daardoor meer dan de moeite waard.
Willem Claassen door Oscar van Beest
—
Schrijvers in Sluis
Het project Schrijvers in Sluis bouwt voort op het feit dat Sluis door Johan Hendrik van Dale iets met taal heeft. De komende jaren zullen diverse schrijvers, taalkundigen en dichters uit Nederland en Vlaanderen in de gemeente Sluis verblijven. Door de ruimte voor rust en zeeën van tijd vinden zij in West Zeeuws-Vlaanderen volop inspiratie om te werken. Daarnaast verbinden zij zich met Sluis en delen hun ervaringen met het publiek. Het project werkt grensoverstijgend samen met buurtgemeenten aan beide kanten van de grens.