Dit noemen ze denken

Sytske van Koeveringe  - 25 november 2019

In aanloop naar het Wintertuinfestival zetten vier schrijvers een norm op zijn kop door middel van speculatieve fictie

Het thema van het Wintertuinfestival 2019 is gastvrijheid. Gastvrijheid vertrekt vanuit een gevoel van vanzelfsprekendheid. De vanzelfsprekendheid van een lege stoel aan de eettafel of een vrije kamer voor een onverwachte gast – of op die stoel wordt gezeten of in die kamer wordt geslapen is irrelevant; de ruimte is er. Aan de andere kant is er de vanzelfsprekendheid dat je er simpelweg mag zijn. Je hoeft niet te doen alsof je thuis bent, je bent thuis.
Gastvrijheid is een wisselwerking, een verbond dat gast en host aangaan met elkaar; de vanzelfsprekendheid komt voort uit een gedeelde verantwoordelijkheid voor het gesprek en een ongefundeerd vertrouwen in elkaar. Dit staat haaks op de heersende sociale normen, die de verantwoordelijkheid voor de discussie veelal bij de buitenstaander leggen en gesterkt worden door argwaan.
Met deze reeks zetten we verschillende normen op hun kop om zo dichter in de buurt te komen van wat gastvrijheid nu betekent, en hoe we daaraan kunnen bijdragen. Het idee voor de reeks kwam van oud-stagiaire Anneroos Broersma. Klik door voor de andere teksten.

 

Dit noemen ze denken

Kijk haar genieten, als je haar hier met je klauw – nagels ingetrokken natuurlijk – aait, in haar nek, dan wordt ze rustig en kijk, kijk! Als je even door aait krullen haar mondhoeken omhoog, fantastisch! Dit betekent dat ze het leuk vindt.

Ja dat vind je leuk, he?! Dit vind je leuk!

Ze is ziek – zoals ik je eerder heb verteld – en heeft daarom dubbel zoveel zorg nodig. Dus nogmaals dank dat je vanavond en morgen wilt oppassen. Velen schrikken toch als je die ellendige ziekte uitspreekt. Maar van jou kan ik op aan! Prachtig!

Ja, he meisje, fijn toch dat Isaac vanavond op je kan letten? Beloof je lief te zijn? Beloof je braaf te zijn?

Door haar ziekte ben ik genoodzaakt haar vierentwintig uur per dag in de gaten te houden.
Natuurlijk, je kan eten, spelen, luieren en slapen wanneer je wilt, maar zorg ervoor dat je bij alles wat je doet, haar in de buurt hebt.
Desnoods schuif je haar slaapplek naar je bench. Ik bedoel, mocht ze iets nodig hebben, of een pijnaanval krijgen, dat je haar hoort. Er voor haar kan zijn.

Wat is nog meer handig om te weten, meisje, wat moet ik nog meer over je vertellen?

Ja nee, onze verhouding verloopt zo vanzelfsprekend dat ik helemaal niet gewend ben om dit te benoemen.
Ah ja!
Als ze ineens opstaat en naar dat kamertje daarachter spurt, betekent het dat ze moet plassen of poepen. Meestal redt ze zichzelf, ze is gelukkig al jaren zindelijk, al is het altijd afwachten op de dagen na haar kuur. Dat is zo’n grote aanslag op haar lijf dat ze niet eens in staat is haar billen af te vegen.

Ja he, dat doet je baasje dan gewoon. Dat vinden wij helemaal niet erg. Neeeeeh.

Maar check voor de zekerheid even hoe ze het kamertje achterlaat. Als je haar ontlasting ziet liggen kan je op de knop van de pot drukken. Super sick! Jaaaah, dat hadden de mensen toch maar mooi bedacht vóór wij het rijk overnamen. Ha!
Waar was ik gebleven? Oh ja, dus geen zorg, ze zit nu in haar ‘goede week’, de laatste kuur was vorige week, dus ze is nu meer op kracht, ietsje zelfstandiger en ze vermaakt zich in zo’n week als deze prima in haar eentje: iedere ochtend en middag heeft ze de behoefte om te rommelen, dan verpot ze de plantjes, geeft ze ze water, plukt wat aan de bladeren of verplaatst ze spullen. Vraag me niet waarom, nesteldrang? Verveling? Geen idee. Wat handig is om te weten is dat ze absoluut geen zware objecten mag tillen! Dit in verband met het buisje in haar arm, de PICC-lijn. Die zit gedurende haar chemobehandeling in haar arm. Hier wordt de chemo aan bevestigd, dan hoeft ze geen prikken van een infuus. Daar werd ze zo ellendig van.

Ja he meissie, dat was zo ellendig.

Aaah, kijk haar eens liggen, het is zo mooi dat je haar altijd overal kan aanraken, kijk zelfs onder haar oksel vindt ze geen probleem! Wil je haar ook even aanraken? Ze is erg aanhankelijk. Maar die PICC-lijn dus, is een dingetje om op te letten. Je zal haar gezicht zien samenkrimpen als iets te zwaar is, spring dan bij. Als ze je wegduwt, volhouden. Ze heeft nogal last van koppige buien.

Maar daar zijn we aan gewend, he? Jaaaaa daar wennen we aan.

Tussen het rommelen door leest of slaapt ze. Je hoeft hier niets voor te doen, dat gaat allemaal vanzelf. Ik luier veel, lig te kijken naar hoe ze leest of slaapt. Gelukkiger dan dat kan je me niet maken. Misschien klinkt dit pathetisch, maar ik kan uren naar haar kijken.

Zo vullen wij onze dagen, he meis?
Heb je honger, heb je honger?

Kijk, als ze zoals nu de koelkast opent en dichtdoet, nog net niet met de keukenkastjes slaat, in de broodtrommel graait, dan weet je hoe laat het is.
Haar ochtend-, en middageten kan ze prima zelf verzorgen, mensen eten vooral veel boterhammen met beleg. Nog een grappig weetje, zij kauwen oneindig lang op hun voedsel. Kleine hapjes, hun kaken gaan van ham-ham-ham, terwijl wij, ja nee Isaac, dat hoef ik je niet uit te leggen!
Afijn, voor het avondeten ben ik degene die moet opdraaien. Ik doe niet moeilijk, je hebt leeuwen die voor hun huismens speciale gerechten bereiden – las ik online – maar hier pas ik voor. Ze krijgt wat ik eet. Vanavond is dat zebrabil, die is gister thuisbezorgd.

Jaaaa, we leven in een gekke wereld, he meissie, uh uh, geduld. Ik ga zo weg dan kan je met Isaac eten.

Kijk haar om de koelkast dralen. Het is natuurlijk van de zotte dat we niet meer zelf hoeven te jagen, maar met een huismens kom ik er eerlijk gezegd ook niet aan toe, ik bedoel ik heb wel mijn twintig uur slaap nodig, weet je wel.
Oeh!
Voor ik het vergeet; er zijn momenten dat ze lang voor zich uitstaart, haar ogen staan dan ietwat glazig en haar mimiek is zo veranderlijk als het Nederlandse weer.
Blij, vrolijk, serieus, bedrukt, gefrustreerd – alles komt langs in soms maar een paar seconden tijd!
Ik ben hiermee naar de dokter geweest, maar die vertelde me nadrukkelijk dat er niets aan de hand was. Dat dit menseigen is, dit noemen ze denken. Hij zei, dat ik me geen zorgen hoefde te maken, dat wij leeuwen, hier nooit bij kunnen komen, hij zei zelfs dat het maar beter was dat wij niet kunnen denken!

Jaaaaa, je leert de wereld op een compleet andere manier kennen met een huismens!

Wel, volgens mij heb ik je alles verteld, het was niet heel moeilijk toch? Houd haar gewoon in de gaten, dat is het enige wat ik, nee, wat we van je vragen. Mocht er iets zijn, dan geef je maar een brul, ik bedoel ik ben binnen de straal van acht kilometer.

Sytske van Koeveringe is afgestudeerd aan de Gerrit Rietveld academie en sindsdien werkt ze als schilder, zeefdrukker en schrijver. In haar beeld is ze vooral opzoek naar dagelijkse situaties die veelal over het hoofd worden gezien. Je kunt haar beeld herkennen door haar vele en verschillende kleurcombinaties. Ook is Sytske schrijver van zowel romans, essays, poëzie en toneel. Haar tweede boek, Dag nacht licht toch was genomineerd voor de Jan Hanlo-essayprijs. Op het moment werkt ze aan haar vierde boek Meeloper. Een roman over waarom we werken en hoe het komt dat werk als zoiets vanzelfsprekends wordt gezien. Meeloper verschijnt in januari 2024 bij uitgeverij Atlas Contact. (Foto door Raffaella Huizinga.)