TaalKunst | Als je met git over wol aait

9 museumobjecten, 9 schrijvers

De Nieuwe Oost | Wintertuin slaat de handen ineen met Museum Het Valkhof en maakt een blikverrijkende route door de collecties archeologie, oude kunst en moderne kunst. Geïnspireerd door bijzondere topobjecten uit de museumcollectie presenteren negen schrijvers geheel nieuw werk. Neem de collecties met open/gesloten ogen waar, droom weg bij schilderijen of beelden uit andere tijden en vaar mee op de prachtige schrijfsels. (Vormgeving video door Nóra Békés.)

Als je met git over wol aait

Wrijf een zwarte ring van git over een witte wollen doek
en de doek vliegt in de fik

Wrijf de brandende wollen doek over een nat, oud schaap
en het schaap begint te huilen

Vang de tranen van het schaap in een blauwglazen flesje
en de fles licht op in het donker

Schud het donker tot er sterren verschijnen
Wanneer de sterren – uit zichzelf – rond de magnetische emmer met kwik beginnen te draaien
heb je je eigen sterrenstelsel in de vorm van een ring

In de zware klei groeien wortels van geel bloeiend raapzaad door de ring
Als de wortels van het raapzaad groot genoeg zijn
omspannen ze de weg van jouw voeten tot Rome
Als de wortels van het raapzaad groot genoeg zijn
communiceren ze met handen en voeten
met de droeve wortels van de Baobabboom

(Maar raapzaadwortels hebben toch geen handen en voeten, gekkie?
Maar raapzaadwortels dragen toch geen gitzwarte minismokings om hun vingers?
Maar raapzaadwortels hebben toch niet de spanwijdte van een Afrikaanse ooievaar?
O, o, zwarte ring, een marmeren sokkel is een toverding
O, o, de ooievaar brandt zijn bek aan de elektriciteitsmast
op zijn trektocht naar Ethiopia)

Wrijf de witte ooievaar over de Romeinse legionair en uit de zware kleigrond stapt een baby
Geef de baby zwarte melk te drinken, verplaats haar kilometers ver in de rode, ronde piste van de stenen circustent en je hebt een leeuw van kippengaas
Train je leeuw om te slapen naast een lammetje
Train je leeuw om te slapen naast een huilend schaap
Train je leeuw om te slapen onder een witte wollen doek

Een witte leeuwenberg, je leeuw zal branden
Je leeuw zal zwart worden
Je leeuw is een zwarte ring van git
Met een kop erop
die vol kwik en sterren
gele bloemen raapzaad zit

Een ring van git

Uit Huissen, Romeinse tijd

Een ring van git, diepzwart fossiel hout dat zich makkelijk liet bewerken. In de ring is zorgvuldig het hoofd van een Afrikaans persoon uitgesneden. De ring is gevonden in een greppel met materiaal uit de late derde eeuw, maar hij kan natuurlijk een stuk ouder zijn. Waar de ring is gemaakt en wie hem heeft gedragen, is uit de stijl niet af te leiden. Die is niet klassiek-Romeins, en vergelijkbare ringen zijn niet bekend. Het unieke karakter maakt de vraag hoe zo’n kleinood in het afgelegen Huissen terecht kwam, alleen maar intrigerender.

Romeins Nederland wordt wel eens omschreven als ‘de eerste multiculturele samenleving’. Dat is waar in die zin, dat er nooit eerder zoveel mensen uit zoveel verschillende streken en culturen bij en met elkaar hadden gewoond in wat nu de zuidelijke helft van Nederland is. Aan de andere kant was het niet de gemengde burgersamenleving die wij kennen. Veel van de immigranten in de Romeinse tijd belandden hier omdat ze in het leger dienden, of met dat leger mee waren getrokken, sommigen van hen kwamen hier om te studeren of te werken, of om een veilig toevluchtsoord te zoeken, anderen bereikten Nederland ongewild als tot slaaf gemaakte.

Klik door naar Museum Het Valkhof en kom het werk ook een keer in het echt bekijken of klik door naar de andere TaalKunstwerken.