TaalKunst | VENUS NOIRE

9 museumobjecten, 9 schrijvers

De Nieuwe Oost | Wintertuin slaat de handen ineen met Museum Het Valkhof en maakt een blikverrijkende route door de collecties archeologie, oude kunst en moderne kunst. Geïnspireerd door bijzondere topobjecten uit de museumcollectie presenteren negen schrijvers geheel nieuw werk. Neem de collecties met open/gesloten ogen waar, droom weg bij schilderijen of beelden uit andere tijden en vaar mee op de prachtige schrijfsels. (Vormgeving video door Nóra Békés.)

VENUS NOIRE

Geamuseerd laat mijn moeder de gevulde plastic tassen van haar vingers op de stoeptegels zakken. Onze ogen glijden over een weelderig wit gevulde winkelvitrine, glinsterend in maagdelijk delicaat. ‘Bruidsmode’ hangt er in goedkope blokletters boven het gebouw, alsof het voorbijgangers eraan wil herinneren dat ze een belangrijk deel van hun boodschappenlijst vergeten zouden zijn. Als kind ben ik duizenden keren door deze straat gelopen. Op weg terug van een middag op de markt, een bezoek aan de lokale Caribische winkel of een afspraak bij de Afrikaanse schoonheidssalon. Meestal vergezelde ik mijn moeder. We baanden ons een weg door de drukte van de zaterdagmarkt op momenten van crisis, waarin ons vlechthaar halverwege het kapsel op was geraakt, of op momenten van blijdschap, als er bezoek zou komen van verre gezichten uit het buitenland.

Onderweg pauzeerden we altijd voor deze vitrine. De vele silhouetten duizelden me in het begin, maar naarmate we er vaker langsliepen begon ik veel modellen te herkennen. Aan een enkeling raakte ik zelfs gehecht. Mijn moeder en ik bespraken welk silhouet we het leukst vonden, welke stijl aujourd’hui was. Dan plaagde ze me met welk model mij in haar ogen het beste zou passen op mijn denkbeeldige grote dag en kneep zachtjes in mijn hand. Rood, zwart of wit, reageer ik protesterend, wetend dat ik daarmee de tweehonderdzoveel gasten die zouden komen opdagen in de zeik nam. Het is ons kleine ritueel. Een van de weinige gedeelde momenten van reflectie die we bezitten.

Ik beeld me in hoe haar reflecties gaan over een leven dat ze ooit heeft geleid, een geliefde die ze ooit voor het eerst ontmoette en het opwindende gevoel van een nieuw begin. Een afgelegen plek. Mijn eigen gedachten dwalen af naar een verre toekomst, waarin ik mij onverbloemd gewild zou voelen, als de vrouwen die in deze jurken zullen glijden. Zonder twijfel uitverkozen, zo allesverlammend naar verlangd.

—
Deze tekst is onderdeel van het essay ‘Sommigen zijn moedig’ opgenomen in de bundel Being imposed upon.

De Venus van Heerde

Heerde, ten noorden van de Limes
1ste- begin 2de eeuw
brons, zilver, roodkoper
hoogte 31 cm

Het beeld toont de godin Venus volledig naakt en in al haar vrouwelijke schoonheid. Haar ogen en de diadeem zijn met zilver ingelegd, de lippen en de tepels met roodkoper. Het beeld is niet massief, maar gegoten om een kern van klei. Daarin zaten verkoolde resten van het wasmodel dat voor het gieten is gebruikt, en die konden met de natuurwetenschappelijke C14-methode worden gedateerd tussen 10 en 130 na Chr. Het beeld moet dus in de Romeinse tijd zijn gemaakt.

De godin Venus werd toen in onze streken niet of nauwelijks in openbare tempels of heiligdommen vereerd. Des te groter was haar betekenis in het privéleven. Veel mensen hadden thuis een miniatuurkapelletje waarin ze bronzen of terracotta beeldjes plaatsten van favoriete goden. Venus, als godin van de liefde, het huwelijk en de vruchtbaarheid, was voor hulp bij persoonlijke problemen een voor de hand liggende keuze.

In Nederland zijn enkele tientallen beeldjes van Venus gevonden, verreweg de meeste van terracotta en maar enkele van brons. Bronzen godenbeeldjes zijn over het algemeen klein, niet groter dan 10 cm. Het is opvallend dat bronzen beeldjes van Venus vaak groter zijn en ook met meer zorg gemaakt. Daarvan is de Venus van Heerde een heel mooi voorbeeld.

Klik door naar Museum Het Valkhof en kom het werk ook een keer in het echt bekijken of klik door naar de andere TaalKunstwerken.