Zomerkamp #3: Een zak vol snippers

Het Verhalenhuis is op zomerkamp in het Jan van der Ploeghuis in Rotterdam, Elske geeft er elke week schrijfles. Neem een kijkje in dit huis met zijn bonte bewoners en omwonenden.

In mij woont een ordelijk mannetje. Het is een mannetje dat alles keurig wil opruimen. Al mijn ervaringen wil hij in blinkende vitrinekasten stoppen, met het juiste etiket erbij. Hij wil zo snel mogelijk klaar zijn, zodat hij daarna met een plumeau de hele tijd die vitrinekasten kan afstoffen, onderwijl tevreden naar het verleden kijkend.

Ik heb af en toe ruzie met dat mannetje in mezelf. Bijvoorbeeld wanneer iets nog helemaal niet opgeruimd kan worden of wanneer er geen etiket bestaat voor de situatie waarin ik me bevind. Soms krijgt het mannetje ook ruzie met de buitenwereld. Het Jan van der Ploeghuis stelt hem behoorlijk op de proef. Hij zou willen dat iedere week dezelfde mensen aanwezig zijn, dat de bijeenkomsten precies om 15u30 beginnen (zoals afgesproken) en dat na afloop iedereen iets heeft geleerd over schrijven. Verder zou hij de verhalen liefst gezamenlijk rustig herlezen en herschrijven en de beste teksten dan willen bundelen in een boekje met een kaft, auteursportretten en mooi uitgelijnd binnenwerk.

Zo werkt het bij het Jan van der Ploeghuis niet. Er zijn elke week maar een paar mensen en de samenstelling van het groepje wisselt steeds. Daardoor is het moeilijk de lessen te laten opbouwen tot iets. Er zijn elke keer nieuwe mensen, dus we beginnen in zekere zin elke week opnieuw. Steeds als we iemand een beetje leren kennen, is hij daarna een paar weken afwezig. Bijvoorbeeld Omar, uit Irak. Hij komt een keertje, schrijft een prachtig stukje over de souvenirs in zijn appartement en blijft dan weg.

‘Zo kan er toch niets ontstaan, niets groeien,’ moppert het mannetje in mij.
Ik ben het wel een beetje met hem eens. Ik kan me moeilijk een beeld vormen van deze mensen en hun levens door de vluchtigheid van ons contact.
Toch zeg ik: ‘Rustig maar, laten we meebewegen met het huis. We zien wel hoe het loopt. Dat doet iedereen hier: zien hoe het loopt.’

De laatste les breekt aan. Omar zit toevallig aan de rooktafel en wil wel meedoen. We zijn met zijn vieren die dag, er is weer iemand voor het eerst; een oudere vrouw met een rollator en een ondeugend gezichtje. Ze heet Fietje. Ik vraag iedereen te schrijven over een perfecte zomer. Soraya schrijft over palmbomen, fruit en blauwe luchten, Fietje schrijft over de spelletjes van vroeger en Omar schrijft over de grote liefde die hij dertig jaar geleden verloor. We zijn allemaal even stil. Ook het ordelijke mannetje in mij is stil.

‘Schrijf je vaker?’ vraag ik.
Omar knikt. Hij schrijft op losse papiertjes in zijn huis. Altijd in het Arabisch, meestal over de liefde. Hij bewaart de papiertjes in een plastic zak in zijn kast en als hij somber is neemt hij er soms een snipper uit, leest hem terug en voelt zich dan wat beter.
‘Kijk,’ zeg ik tegen het mannetje in mezelf. ‘Een vitrinekast of een boekje is niet het enige om na te streven. Er zit ook waarde in een zak vol snippers. Misschien nog wel meer, omdat het lot mede bepaalt welke snipper je pakt.’
Toch vindt het mannetje het belangrijk dat we de teksten van zes weken zomerkamp bundelen in een boekje.

Om het zomerse van het zomerkamp te benadrukken, maak ik de auteursfoto’s met een geleende Polaroidcamera. We staan minutenlang met onze foto’s te wapperen. Heel langzaam doemt een beeld op. Soraya’s foto lijkt zo uit een glossy te komen, Fietjes foto is overbelicht, die van mij is uit een vreemde hoek genomen en Omars foto is onscherp.
Het ordelijke mannetje wil weer mopperen, maar bedenkt zich dan. Als een zak vol snippers mooi kan zijn, is een wazige Polaroidfoto dat misschien ook wel.
‘Bewogen leven, bewogen foto,’ mompelt hij. En daarna knikt hij tevreden, omdat op een bepaalde, rommelige manier alles klopt.

Op vrijdag 20 september om 16u00 presenteren Elske en haar leerlingen hun verhalenbundel in het Jan van der Ploeghuis. Toegang is gratis. Na afloop kan je voor een paar euro mee-eten in het café.

Het Verhalenhuis Zomerkamp
Deze zomer zetten oudere (buurt)bewoners van het Jan van der Ploeghuis in Rotterdam hun verhalen over zon, zee en vakantie op papier, onder begeleiding van schrijver Elske van Lonkhuyzen. Aan de hand van thema’s, vakantiefoto’s en ansichtkaarten halen ze herinneringen op. De beste teksten worden samengebracht in een speciaal Verhalenhuis Vakantieboek.
Het Verhalenhuis Zomerkamp wordt mede mogelijk gemaakt door het Oranje Fonds, Fonds Sluyterman van Loo en RCOAK.